Ex(p)oplanet
…
Klik om aangepaste HTML-code in te stellen
Toch werden er halverwege de jaren negentig voor het eerst planeten bij andere, zonachtige sterren ontdekt. Een zware planeet verraadt zijn aanwezigheid namelijk door de zwaartekracht. De planeet draait om de ster, maar in werkelijkheid beweegt de ster ook. Planeet en ster beschrijven namelijk allebei een baan om een gemeenschappelijk zwaartepunt. De zwaartekracht van een planeet veroorzaakt dus een kleine periodieke schommeling in de positie van de ster, die met een gevoelige spectrograaf opgemeten kan worden. Uit de grootte van die schommelingen kan de massa van de exoplaneet bepaald worden, en de periode van de variaties vertelt je direct de omlooptijd van de planeet.
Inmiddels worden de meeste planeten ontdekt via een andere methode, de zogeheten ‘overgangstechniek’. Wanneer we vanaf de aarde precies van opzij tegen de baan van de planeet aankijken, schuift hij elke omloop voor zijn ster langs, waardoor er periodieke helderheidsdipjes optreden in het licht van de ster. De Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler heeft op die manier al een paar duizend kandidaat-exoplaneten gevonden. Het mooie van de overgangstechniek is dat de grootte van de helderheidsdipjes je direct vertellen wat de middellijn van de planeet is. De meeste van al die nieuw ontdekte planeten lijken overigens in geen enkel opzicht op de planeten in ons eigen zonnestelsel. Soms gaat het om zware reuzenplaneten die op een afstand van hooguit een paar miljoen kilometer om hun ster heen draaien - veel dichterbij dan de afstand van Mercurius tot de zon. Deze buitenbeentjes worden ‘hete Jupiters’ genoemd. Vermoedelijk zijn ze op grotere afstand van hun moederster ontstaan, en pas later naar binnen ‘gemigreerd’. Andere planeten beschrijven langgerekte of sterk gehelde banen. Daarnaast zijn er gloeiend hete ‘lavaplaneten’, dampende ‘saunaplaneten’ en stijf bevroren ijsplaneten ontdekt. Bron: allesoversterrenkunde.nl
0 Comments
Leave a Reply. |
Ex(p)oplanetA collaboration between researchers astrofysica who investigate different aspects of exoplanets and artists of the interdisciplinary studio at SLAC Leuven under the supervision of Marc Horemans and Katrien Kolenberg Archieven
July 2021
Categorieën |